Ngòi Bút, Lưỡi Gươm và Đạo Đức
“Ngòi bút có sức mạnh hơn lưỡi gươm.” Nó không giết chết con người bằng cách sát thương da thịt, mà là bằng cảm quan, bằng hệ thống suy nghĩ, bằng cách đánh vào tâm lý. Ngòi bút có thể bảo vệ công lý, đòi lại công bằng nhưng cũng có thể giết chết những con người vô tội, những độc giả trung thành nhất.
Phải chăng viết lách là con đường trải đầy hoa hồng?
Cùng với xu hướng phát triển toàn cầu hóa, thời đại công nghệ thông tin lên ngôi, chưa bao giờ viết lách lại trở thành một nghề “hot” như hiện nay khi số đông cho rằng: “Viết lách là nghề hái ra tiền nhưng không cần phải đổ mồ hôi hay nước mắt.” Khi có cơ hội, họ sẽ “thử viết lách” và coi điều đó như một nghề tay trái.
Nhưng có phải viết lách là một con đường trải đầy hoa hồng như các bạn từng tưởng tượng hay không? Hay viết lách thực sự là một hành trình cô độc, đầy kiên nhẫn, khắt khe, cũng đầy trách nhiệm và tình yêu con chữ?
Muốn có câu trả lời chính xác nhất, có lẽ chỉ còn một cách duy nhất: “Bước chân vào nghề”.
Ngòi bút, lưỡi gươm và đạo đức
Có lẽ chỉ những người viết lách chân chính, họ mới hiểu rõ, từng con chữ của mình sẽ tác động mạnh mẽ như thế nào tới bản thân độc giả. Một suy nghĩ tích cực của tác giả, có thể cứu rỗi biết bao tâm hồn bị bao phủ bởi “bóng đen”. Một suy nghĩ lệch lạc của tác giả, khi dẫn vào văn chương, báo chí có thể đầu độc biết bao suy nghĩ của những người đọc tác phẩm ấy.
“Ngòi bút có sức mạnh hơn lưỡi gươm.” Nó không giết chết con người bằng cách sát thương da thịt, mà là bằng cảm quan, bằng hệ thống suy nghĩ, bằng cách đánh vào tâm lý. “Lưỡi gươm” ấy, cũng có thể là lời lẽ bảo vệ công lý, đòi lại công bằng, là tiếng lòng của ngàn ngàn người vô tội, của hàng trăm nghìn người tốt.
Nhưng cũng có thể, chỉ vì đồng tiền, “lưỡi gươm” không còn sát thương đúng người, đúng tội, chỉ cần viết sai sự thật, không có trách nhiệm với từng con chữ, người cầm bút sẽ giết chết những con người vô tội, những độc giả trung thành.
Quên đi cái thời chỉ nhà báo, nhà văn, nhà thơ… mới có thể dùng con chữ của mình để tác động đến công chúng. Thời đại ngày nay, chỉ cần có đầy đủ công cụ để truy cập mạng, lập cho mình một blog bất kỳ hoặc đăng ký, tham gia vào nhóm cộng tác viết lách, một website, tờ báo nào đó – thế là nghiễm nhiên trở thành người: “Chấm ngòi bút vào nỗi đau của nhân loại.”
Nghe thật lớn lao và vai trò của viết lách cũng lớn lao thật. Nhưng mấy người hiểu được, thứ mà một người viết lách chân chính cần nhất đó là “đạo đức nghề nghiệp”, là trách nhiệm với con chữ mình viết.
Một điều thật đáng buồn, đó là đa phần những người cầm bút, nhất là những cây bút còn trẻ, đang quá đề cao tư tưởng cá nhân, đề cao khả năng của mình và đặt bút không suy nghĩ. Họ đang kiêu hãnh với từng con chữ mình viết, kiêu ngạo với công việc mình làm. Sau đó dùng ngòi bút ấy, tạo nên những viễn cảnh “không có thực”, những suy nghĩ lệch lạc, tối tăm và cả luồng tư tưởng khiến văn hóa, đạo đức biến thành những thứ tầm thường, rẻ mạt.
Ngòi bút và trách nhiệm
Nhà báo Hữu Thọ – nguyên Tổng biên tập báo Nhân dân đã từng nói, điều quan trọng nhất đối với những người cầm bút là: “Mắt sáng, lòng trong, bút sắc.” Đó không đơn thuần là lời chúc đầu năm cho các nhà báo, phóng viên, đó còn là một câu nói khiến những người cầm bút như tôi ghi nhớ mãi.
Mắt có sáng, nhìn có thấu, có toàn diện bao nhiêu, tác phẩm của chúng ta mới có giá trị bấy nhiêu, nếu như trong báo chí, đó là sự thật khách quan, thì trong văn chương, nó là sự sáng tạo có khuôn khổ. Một tác giả càng có cái nhìn thấu đáo, chiều sâu tư tưởng bao nhiêu, tác phẩm của họ mới chạm được vào trái tim người đọc bấy nhiêu.
Lòng có trong, có không vướng bận bởi vật chất tầm thường, không chạy theo lợi ích cá nhân thì mới mang lại lợi ích cho một tập thể. Đương nhiên, người viết lách cũng cần làm việc kiếm tiền để sống, nhưng điều đó không có nghĩa là bị chi phối bởi đồng tiền và cho ra những tác phẩm “đọc để quên”.
Bút có sắc, có thể bài trừ, lên án cái xấu, bảo vệ cái đúng, cái chính nghĩa, hướng người đọc tới “chân – thiện – mỹ” thì mới xứng đáng là một tác phẩm theo đúng nghĩa.
Người cầm bút đừng biến viết lách thành con dao hai lưỡi, đừng biến viết lách trở thành một trò chơi mạo hiểm. Viết lách không đơn thuần là giải trí, những thứ bản thân viết, đều phải mang trong mình những giá trị nhất định.
Bản thân người cầm bút nên nhớ, viết lách là sáng tạo, nhưng đừng quá sa đà, không kiểm soát được ngòi bút. Viết lách không phải để chiều lòng thị hiếu tầm thường, những cây bút trẻ còn cần xác định cho mình một lối viết có trách nhiệm hơn để người đọc cảm thấy hài lòng khi cầm trên tay một tác mà họ mất công chờ đợi.
Có thể kiêu hãnh nhưng đừng kiêu ngạo
Bất kể một công việc gì trên đời, đều đáng trân trọng như nhau, chúng ta hoàn toàn có thể kiêu hãnh về công việc chúng ta làm, nhất là khi chúng ta trở thành một người cầm bút. Nhưng hãy kiêu hãnh chân chính, và tuyệt đối đừng kiêu ngạo.
Văn chương, chữ nghĩa, các tác phẩm không phải thứ chúng ta lấy ra để chứng tỏ mình hơn người. Đó là nơi chúng ta viết lên sự thật, bày tỏ thái độ, cách sống, định hướng người đọc tới những giá trị nhân văn. Hãy coi đó là một điều giản dị nhưng đầy ý nghĩa mà chúng ta có thể làm được trên đời.
Điều giản dị ấy, chính là cái tâm trong sáng, sự chân thành của những người đam mê viết lách gửi gắm trong từng con chữ.
Hãy kiểm soát ngòi bút và giữ cho mình một tâm hồn đẹp, ít nhất là đối với sứ mệnh: “Viết lách”!
Bài tham gia Đề tài nóng: Đừng kiêu hãnh, hãy có trách nhiệm với con chữ.
| © Các tác phẩm sáng tác được xuất bản đều được bảo hộ bản quyền trong phạm vi hoạt động của CAYBUTTRE.VN, và đăng ký tác quyền DMCA. Đề nghị không sao chép, đăng tải, sử dụng lại những tác phẩm đó nếu không có sự cho phép bằng văn bản của chúng tôi. Trong trường hợp phát hiện ra các tác phẩm đã xuất bản có dấu hiệu vi phạm về bản quyền, hãy liên hệ với đội ngũ Quản trị viên - Biên tập viên của chúng tôi và xin thông báo qua hòm thư info.caybuttre@gmail.com để phối hợp xử lý vi phạm. Trân trọng cảm ơn! |
| CÓ THỂ BẠN ĐANG TÌM |
| Danh sách thành viên | Giới thiệu chung | Quy định hoạt động |
| Các câu hỏi/đáp về CBT | Trang vàng Cộng đồng | CÂY BÚT TRẺ AUDIO |
0 Comments