Thư gửi Mẹ – Tản văn Lê Huyền Trang

Nhà thơ Nguyễn Duy từng viết: “Mẹ ru cái lẽ ở đời/ Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn” là vậy. “Cái lẽ ở đời” phải chăng là cách sống biết nhường nhịn, yêu thương, “một câu nhịn, chín câu lành” mà cha ông ta hằng nhắn gửi? “Cái lẽ ở đời” vô giá ấy phải chăng chỉ có trong lời ru, trong câu ca của bà của mẹ, trong mỗi bài thơ, mỗi câu văn chan chứa tình thương?

Mẹ ơi!

Con học năm cuối cấp rồi và con cũng sắp phải bước vào kỳ thi quan trọng nhất cuộc đời. Nhưng đến giờ con vẫn không biết mình nên chọn, phải chọn hay sẽ chọn con đường nào để đi…

Mẹ biết không? Con đã có gần ba năm học lớp A của trường Nguyễn Huệ với bao kỷ niệm vui buồn, bao lần vấp ngã và trải nghiệm. Để đến giờ đây, con mới hiểu, giá như con từng chăm chỉ học văn nhiều hơn nữa! Ngày còn nhỏ, con thích đọc văn. Chắc mẹ vẫn còn nhớ bài đầu tiên con viết đạt điểm mười? Con thích sự thơ mộng của văn. Khi hỏi mẹ, mẹ muốn con thi khối gì? Mẹ trả lời, mẹ thích những gì thuộc về tự nhiên, mẹ muốn con thật giỏi Toán, Lý, Hóa…

Mẹ hay giải thích cho con và mẹ muốn con giỏi các môn tự nhiên. Vì học giỏi các môn tự nhiên giúp đầu óc con sẽ ngày càng linh hoạt, sáng tạo, con sẽ ngày càng thông minh và có cơ hội tiến xa hơn trong cuộc sống. Bố hay giải thích với con rằng xã hội ta chú trọng những điều này, thứ con cần là học gì, làm gì đáp ứng cho xã hội chứ không phải là làm những gì con thích, con muốn.

Rồi kì thi vào cấp ba, không may con lại vào lớp A, một lớp nâng cao các môn Toán, Lý, Hóa! Mẹ có biết là con đã lạc lõng biết bao nhiêu? Đôi lúc, con nhận thấy chính con bơ vơ giữa môi trường học tập mà tất cả mọi người đều bất công với môn văn mà con thích. Tất cả như nói với con thứ con cần là giỏi tự nhiên, thật giỏi các môn tự nhiên vì giỏi các môn tự nhiên sẽ quyết định tương lai ta. 

Thỉnh thoảng, con cãi nhau với bạn bè, những đứa bạn của con đều nói: “Tụi tao phải thi y dược, thi kinh tế chứ học văn, có mà chết đói à?”. Mấy đứa bạn của con còn nói: “Văn chỉ là môn bốc phét thôi, ông Thanh Thảo bảo, tiếng Li la ông thấy hay chứ có ý nghĩa gì đâu?”. Nhưng con đã không nghĩ vậy. Con nghĩ không phải cứ học giỏi là sẽ thành công. Vì con hiểu rằng, khi con người phát minh hay chế tạo một sản phẩm mới mà không biết cách thuyết trình, giảng giải cho mọi người hiểu thì, khi đó, tất cả chỉ là mớ giấy vụn mà thôi. Nếu mỗi người không biết cách ăn nói, không biết cách cư xử thì người khác cũng sẽ mặc kệ mình học giỏi bao nhiêu, sự tôn trọng họ dành cho mình cũng chỉ là con số không.

Có thể, con không thông minh, không giỏi tự nhiên như mọi người. Nhưng, mẹ ơi, con tin rằng: chỉ cần tâm hồn con rộng mở, con sẽ được đón nhận thôi, phải không mẹ? Có thể, môn văn không dạy con những công thức mà sau này lên đại học sẽ không cần ngó tới và ra trường không biết sử dụng được bao nhiêu. Mà môn văn đã dạy cho con làm sao để sống tốt với chính mình, với bố mẹ, với cộng đồng xã hội…

Mẹ ạ! Giữa những tăm tối trong cuộc đời, môn văn đưa con về với thế giới của tình thương – nơi mà người với người sống với nhau bằng một niềm tin rất thật. Giữa cuộc chạy đua tất bật của điểm số, môn văn cho con được một những khoảng lặng bình yên. Con người ta có thể sống trong một xã hội không hiện đại, không phát triển, nhưng không thể thiếu tình thương. Môn văn an ủi con mỗi khi con buồn, môn văn thú vị lắm, cứ tưởng tượng mình là anh Chí, hay vợ nhặt, hoặc người đàn bà hàng chài mẹ ạ! Mọi nhân vật đều có một hoàn cảnh riêng và con thấy thấp thoáng đời sống của chính con ở trong đó! Đôi khi con không hiểu môn văn ngấm vào máu mình ngay từ thời tấm bé, theo những lời ru của bà, của mẹ. Đó là tiếng mẹ đẻ thân thương, là xương là thịt, mà sao mọi người luôn chối bỏ?

Không ai sống mà thiếu đi ngọn nguồn tâm hồn, ngọn nguồn cảm xúc. Sự thật vậy đó nhưng có không ít người vẫn không thừa nhận trong lòng họ có những thứ thuộc về văn chương đó mẹ. Nhà thơ Nguyễn Duy từng viết: “Mẹ ru cái lẽ ở đời/ Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn” là vậy. “Cái lẽ ở đời” phải chăng là cách sống biết nhường nhịn, yêu thương, “một câu nhịn, chín câu lành” mà cha ông ta hằng nhắn gửi? “Cái lẽ ở đời” vô giá ấy phải chăng chỉ có trong lời ru, trong câu ca của bà của mẹ, trong mỗi bài thơ, mỗi câu văn chan chứa tình thương?

Mẹ ơi! Con gái của mẹ rất thích văn. Nhưng, có lẽ, bố mẹ nói đúng, giỏi văn không được mọi người tôn trọng. Đến nhà văn nhà báo họ còn nói “Nhà văn nói láo nhà báo nói phét”. Vậy thì con gái của mẹ có là gì đâu? Không chỉ ở lớp con, ở trường con mà cả khi ở ngoài xã hội, lúc con thử nói con là học sinh giỏi Toán, Lý, Hóa, mọi người khen con; nhưng nếu con nói con giỏi văn, họ nói con không giỏi. Vậy thì con phải làm sao?

Con đã rất nhiều lần tự hỏi mình: phải làm sao để được mọi người tôn trọng? Rồi con sẽ chọn con đường thế nào? Con sẽ phải chọn những môn học Toán, Lý, Hóa để có cơ hội thành công, hay con sẽ chọn sống với niềm đam mê, yêu thích của chính mình là môn văn cùng cuộc đời nghèo nàn, bạc bẽo? Tương lai của con sẽ trôi về đâu giữa vô vàn định kiến, hà khắc của xã hội cho môn văn? 

Con viết cho mẹ trong một ngày buồn… Nhưng, mẹ hãy an tâm. Dù thế nào, con cũng hứa với mẹ: dù con đường phía trước có gian nan, đầy thử thách thế nào thì con vẫn sẽ chọn cho mình hướng đi đúng đắn và con cũng sẽ sống hết lòng với điều mà con chọn lựa.

Tác giả: Lê Huyền Trang