Những vần thơ của quỷ Satan, nhà văn và án tử hình


Với lời kêu gọi hành quyết trước đây một phần tư thế kỷ, đại giáo chủ Ayatollah Khomeini đẩy thế giới vào một cuộc khủng hoảng. Án tử hình vắng mặt vì tội báng bổ Nhà tiên tri Mohammed ấy đã đẩy nhà văn Salman Rushdie, tác giả Những vần thơ của quỷ Satan, vào cuộc sống bí mật nhiều năm, và kích động cuộc chiến giữa các nền văn hóa.     

7h tối ngày 11/7/1991, giảng viên Hitoshi Igarashi ở Đại học Tsukuba gần Tokyo tắt đèn để ra về. Ông chỉ kịp bước một chân ra đến hành lang thì nhiều nhát dao của một kẻ giấu mặt đã lấy đi cuộc sống của nhà nghiên cứu văn hóa 44 tuổi.

Án tử hình vắng mặt

Khi một bảo vệ tìm thấy ông nằm gần cửa thang máy thì mọi sự trợ giúp đều quá muộn. Vô số nhát cắt sâu trên cổ, mặt và tay nạn nhân như muốn nói rằng hành vi man rợ đó có ý nghĩa sâu hơn là đem lại cái chết.

Dù không tìm được thủ phạm, một phỏng đoán vẫn tồn tại mãi đến nay: Igarashi là hệ quả của án lệnh (fatwa) được công bố hai năm trước đó trên màn ảnh nhỏ Tehran bởi nhà lãnh đạo cách mạng Iran Ayatollah Ruollah Khomeini, và nhằm đến nhà văn người Anh – Ấn Salman Rushdie, tác giả Những vần thơ của quỷ Satan, và tất cả những ai sát cánh với bị cáo. Và bây giờ lệnh ấy đã có nạn nhân đầu tiên: Người dịch tác phẩm của Rushdie ra tiếng Nhật.

Rushdie ở London trước án lệnh

26 năm đã trôi qua, kể từ khi giáo chủ Khomeini tuyên bố trên đài phát: “Hôm nay tôi thông báo cho tất cả mọi tín đồ Hồi giáo kiêu hãnh trên thế giới này biết,  rằng cuốn sách Những vần thơ của quỷ Satan chống lại đạo Hồi, chống lại Nhà tiên tri và kinh Koran, và tác giả của nó cũng như tất cả những ai tham gia xuất bản phải bị nhận án tử hình. Tôi kêu gọi tất cả các tín đồ Hồi giáo hãy giết chúng, bất cứ gặp chúng ở đâu”.

Với hàng triệu đô-la Mỹ tiền thưởng, lãnh tụ tinh thần tối cao của Iran tin là lời kêu gọi của mình sẽ được tăng thêm sức mạnh.

Dậy sóng

Tác giả Rushdie, cũng theo đạo Hồi, ra đời 1947 ở Ấn Độ, sau này mang quốc tịch Anh. “Vụ Rushdie” là nguồn cảm hứng và cơ sở khẩu chiến của vô số cảnh sát và triết gia, chính phủ và luật sư, Liên minh châu Âu và Liên hợp quốc, đồng thời là thí dụ tiêu biểu cho cuộc chiến giữa các nền văn hóa trong lịch sử cận đại của nền văn minh thế giới.

Biểu tình chống Rushdie ở Tehran

Ở Anh, Ấn Độ, Pakistan và nhiều khu vực Tây Nam Á nổ ra những cuộc biểu tình nảy lửa sau khi cuốn sách ra sạp hồi 1988. Một số quốc gia Hồi giáo cấm bán sách này. Phản ứng của Iran tuy khá muộn, nhưng ở xứ sở của cuộc cách mạng Hồi giáo, phản ứng đó được coi là máu lửa nhất. Có lẽ vì trong vài đoạn tiểu thuyết Rushdie đã phác ra những phúng dụ ám chỉ Mohammed với câu chữ gây phản ứng…

Rất lâu sau này, trong một cuộc phỏng vấn của tờ Guardian, Salman Rushdie cho rằng người ta đã thổi phồng vụ việc quá đáng: “Tôi là người hài hước, và sách của tôi cũng thế”. Rủi thay cho tác giả, Khomeini không tán thành các kiểu hài hước như thế.

Vụ bê bối bởi cuốn sách của Rushdie diễn ra dường như rất đúng thời điểm. 10 năm sau Cách mạng Hồi giáo, tình hình Iran không mấy thuận lợi. Trước bối cảnh đó, cuộc bầu cử tổng thống sắp diễn ra như trận đọ sức giữa phe bảo thủ và phe thực dụng.

Và, án lệnh chống Rushdie có tác động mạnh mẽ. Trong các cuộc biểu tình, người dân Iran ném đá vào Đại sứ quán Anh và hét: “Giết chết bọn Anh!”, ở Ấn Độ và Pakistan 7 người chết, ở Anh nhiều hiệu sách bán Những vần thơ của quỷ Satan bị đánh bom, và Nhà Xuất bản Viking-Penguin ở New York phải đóng cửa vì bị dọa đốt. Thậm chí một số chuyến bay của British Airways phải xuất phát chậm vì nghi bị gài bom. Rất nhiều tín đồ đạo Hồi tình nguyện nhận thi hành án tử hình Rushdie.

Phương Tây thể hiện phản ứng dữ dội với tuyên bố của giáo chủ Khomeini. Nghị viện Đức gọi án lệnh ấy là lời “tuyên chiến với luật quốc tế”. Chính phủ Anh gửi công hàm cho Tehran, tuyên bố “không thể chấp nhận” lời dọa giết ấy. Cả 12 đại sứ các quốc gia Cộng đồng châu Âu đồng loạt bỏ về nước, và tổng thống George Bush (cha) công khai tuyên bố sẽ xét lại quan hệ thương mại với Iran. Bà đầm thép Margaret Thatcher cho biết, chỉ sau khi Iran rút lại án lệnh thì mới nối lại quan hệ ngoại giao.

Kỷ niệm 10 năm án lệnh, tín đồ Hồi giáo Ấn Độ đốt hình nộm Salman Rushdie sau khi chính phủ cấp thị thực nhập cảnh cho nhà văn

Cuộc sống trong bóng đêm

Tuy nhiên, nhìn lại từ góc nhìn hôm nay thì đa số những tuyên bố ấy chỉ là cái vỏ hùng biện suông – nói cho cùng, quan hệ với Iran quá quan trọng với đa số các quốc gia Tây bán cầu, để bị hy sinh vì một nhà văn! “Tôi thấy khó mà giải thích cho các nông dân chăn cừu ở New Zealand” – thủ tướng New Zealand David Lange thú nhận – “vì sao họ phải chịu thiệt thòi trong kinh doanh, chỉ vì một tác giả duy nhất ở London bị đe dọa”.

Và một tháng sau các đại sứ châu Âu lại lục tục quay về chỗ cũ làm việc. Nên nhớ là 1990 hàng xóm của Iran là Iraq tấn công Kuwait, và châu Âu không thể không dùng các giáo sĩ đạo Hồi ở Iran làm đối trọng với Saddam Hussein!

Đối với Rushdie, giờ đây bắt đầu thời kỳ lo sợ và cô lập. Trong vòng 3 năm ông phải chuyển chỗ ở đến 30 lần. Cuộc sống của ông được cảnh sát bảo vệ 24/24.

“Tôi sống dưới địa ngục thì đúng hơn, tôi là con tin của các con tin” – ông than thở nhiều lần.

Và nỗi đe dọa hiển hiện đêm ngày. Một tòa đại sứ Iran ở châu Âu lập hẳn đội ám sát để xử lý Rushdie. Tình báo Anh cho ông biết, họ đã kịp thời ngăn chặn nhiều vụ tấn công. Đã thế lại còn những lời phê phán kiểu “giậu đổ bìm leo” từ một góc bất ngờ nhất: Một số chính trị gia và nhà văn buộc tội chính tác giả: “Rushdie tấn công một đối thủ quen mặt và ngạc nhiên khi người đó phản ứng đúng như phải phản ứng ở địa vị đó” – lời Le Carré, tác giả tiểu thuyết gián điệp lừng danh.

Sau 9 năm kiệt quệ

Thoạt tiên Rushdie hoảng sợ quay lưng lại với tác phẩm của mình và nhấn mạnh nguồn gốc Hồi giáo, và đó có lẽ là – như ông sau này phát biểu – “lỗi lầm lớn nhất đời tôi”. Nhưng chẳng ích gì: Khomeini tăng tiền thưởng lấy đầu ông!

Rushdie biến mất hẳn 3 năm liền, trước khi dần dần quay lại với ánh sáng: “Tôi càng sống như không hề có án lệnh của giáo chủ Khomeini thì thông điệp càng rõ hơn: Một thế lực bên ngoài không thể dùng lời đe dọa để giam cầm một công dân của một nước tự do” – ông tuyên bố năm 1996.

Không phải ai cũng dũng cảm như thế. British Airways không cho ông bay cùng. Đan Mạch không dám cho ông nhập cảnh 1996 để nhận giải, mặc dù Iran bắt đầu tỏ ra ôn hòa hơn. Nhưng chỉ khi tổng thống mới Mohammad Chatami lên cầm quyền 1997 thì bóng ma thần chết mới thôi lởn vởn. Bên lề một cuộc họp Liên hợp quốc, Chatami cho biết: “vụ Rushdie đã khép lại hoàn toàn”.

Án lệnh của giáo chủ Khomeini vô tình đã biến Rushdie thành ngôi sao quốc tế, và sách của ông bán chạy khắp thế giới. Không vì thế mà quên mặt tối của nó: 22 người đã bỏ mạng vì liên quan đến tác phẩm này. Như Igarashi, các chủ bút và dịch giả khác như Ettore Capriolo (Italy) hay William Nygaard (Na Uy) may mắn chết hụt.

Nguồn: Những vần thơ của quỷ Satan, nhà văn và án tử hình

Bình Luận

© Các tác phẩm sáng tác được xuất bản đều được bảo hộ bản quyền trong phạm vi hoạt động của CAYBUTTRE.VN, và đăng ký tác quyền DMCA. Đề nghị không sao chép, đăng tải, sử dụng lại những tác phẩm đó nếu không có sự cho phép bằng văn bản của chúng tôi. Trong trường hợp phát hiện ra các tác phẩm  đã xuất bản có dấu hiệu vi phạm về bản quyền, hãy liên hệ với đội ngũ Quản trị viên - Biên tập viên của chúng tôi và xin thông báo qua hòm thư info.caybuttre@gmail.com để phối hợp xử lý vi phạm. Trân trọng cảm ơn!
CÓ THỂ BẠN ĐANG TÌM
Danh sách thành viên Giới thiệu chung Quy định hoạt động
Các câu hỏi/đáp về CBT Trang vàng Cộng đồng CÂY BÚT TRẺ AUDIO

0 Comments

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.

Căn phòng bỗng chùng chình Tiếng xì xầm, to nhỏ Áo trắng hồn nhiên quá Khung cửa nhìn Lo ra … Phố ngoài kia hố...
Ta đọc lại bài thơ đêm qua rồi bật khóc Muộn chiều nay…bụng đói cồn cào Những ngày cuối năm thiên hạ xôn xa...
Người nơi ấy giờ xa xôi quá Chẳng thể gần cho thỏa ước mơ Nụ Xuân e ấp đợi chờ Gửi trong muôn nẻo tình thơ t...
Trời lành lạnh, gió tạt vào lòng nghe buốt rát Những chiếc lá vàng rơi lững thững phía triền đông Con vẫn tha hươ...
Gác nhỏ đêm nay một mình ta Nhìn hoa tuyết rụng trắng sân nhà Đêm khuya lạnh lẽo nghe trong gió Chợt thấy giai n...
Nhằm điều chỉnh một số định hướng hoạt động mới, Cộng đồng Cây Bút Trẻ Việt Nam thông báo về một số thay đổi với thàn...
Nhằm điều chỉnh một số định hướng hoạt động mới, Cộng đồng Cây Bút Trẻ Việt Nam thông báo về một số thay đổi với thành viên (sẽ có hiệu lực thực hiện từ ngày 30/1/2024) như sau: ĐỐI VỚI THÀNH VIÊN ...
Sau thời gian hơn 04 tháng diễn ra, cuộc thi viết “Những thiên thần không cánh” đã nhận được tất cả 40 bài tham gia dự thi của 40 tác giả. Trong đó, có 33 bài dự thi được duyệt qua vòn...
Lâu lắm rồi mình chẳng viết được gì cả, không nổi một câu thơ, chẳng vẹn một ý truyện. Thỉnh thoảng, những đêm buồn như thế này, mình lại ngồi đọc những bài viết được đăng tải trên website, đọc nhữ...
Tạm biệt mái trường – Thơ Hương Tràm
Tôi tìm nhặt cánh Phượng rơi Mùa hạ đã đến, chợt trời đổ mưa Đâu rồi Hạt nắng lưa thưa Ve ngân h...
Kết quả cuộc thi viết “Những thiên thần không cánh!”
Sau thời gian hơn 04 tháng diễn ra, cuộc thi viết “Những thiên thần không cánh” đã n...
Những điều Má không kể…!
Nó nhớ lúc nhỏ thứ quen thuộc nhất là bóng lưng của má. Đi đâu má cũng chở nó theo trên cái xe đ...
Mùa xuân có một thiên thần…
Thế rồi, mùa xuân năm ấy có một Thiên thần, đã mãi bay đi. Mẹ đã xa rời chúng tôi, không một lời...
Chị ấy tên là Hồng, biệt danh là Pink!
Cho dù câu chuyện có đang đi vào bế tắc, chỉ cần chị nói vài câu là mọi thứ sẽ vui vẻ. Chị biết ...
Ước mơ của Mẹ!
Xin lỗi mẹ vì có những lúc khiến mẹ phải buồn, con luôn muốn nói với mẹ dù con ngại ngùng đôi ch...
Thứ Năm, Tháng Hai 08, 2024 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Tư, Tháng Hai 07, 2024 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Ba, Tháng Hai 06, 2024 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Hai, Tháng Một 22, 2024 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Chủ Nhật, Tháng Mười Hai 31, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Hai, Tháng Mười Hai 25, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Bảy, Tháng Mười Hai 23, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Bảy, Tháng Mười Hai 23, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Chủ Nhật, Tháng Mười Một 05, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Bảy, Tháng Mười Một 04, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Sáu, Tháng Chín 29, 2023 Biên tập viên Khánh Linh Thơ
Chủ Nhật, Tháng Chín 24, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Hai, Tháng Chín 18, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Chủ Nhật, Tháng Chín 17, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Tư, Tháng Chín 13, 2023 Biên tập viên Khánh Linh Thơ
Thứ Tư, Tháng Chín 06, 2023 Biên tập viên Khánh Linh Thơ
Thứ Tư, Tháng Tám 30, 2023 Biên tập viên Khánh Linh Thơ
Thứ Hai, Tháng Tám 28, 2023 CÂY BÚT TRẺ Thơ
Thứ Hai, Tháng Tám 28, 2023 CÂY BÚT TRẺ Thơ
Chủ Nhật, Tháng Tám 27, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Tư, Tháng Tám 23, 2023 Biên tập viên Khánh Linh Thơ
Thứ Hai, Tháng Tám 21, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Hai, Tháng Tám 14, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Bảy, Tháng Tám 05, 2023 Biên tập viên Khánh Linh Thông tin - Kiến thức
Thứ Ba, Tháng Tám 01, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Ba, Tháng Bảy 25, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Tư, Tháng Bảy 19, 2023 Biên tập viên Khánh Linh Thơ
Thứ Hai, Tháng Sáu 26, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Chủ Nhật, Tháng Sáu 25, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Tản văn
Thứ Hai, Tháng Sáu 05, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ , Viết cho tuổi học trò
Thứ Bảy, Tháng Sáu 03, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Năm, Tháng Sáu 01, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Bảy, Tháng Năm 20, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Thứ Hai, Tháng Năm 15, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ
Chủ Nhật, Tháng Năm 14, 2023 Biên tập viên Hương Tràm Thơ